روف گاردن چیست؟

روف گاردن یا بام سبز فضای سبزی است که بر روی سقف ساختمان‌ها ایجاد می‌شود. این فضاها می‌توانند شامل گیاهان، درختان، گل‌ها، مسیرهای پیاده‌روی، مبلمان فضای باز، آلاچیق و سایر المان‌های طراحی منظر باشند. هدف از ایجاد روف گاردن بهره‌برداری از فضای بلااستفاده پشت‌بام برای ایجاد محیطی زیبا، طبیعی و کارآمد است. ​

مزایای طراحی بام سبز

اجرای روف گاردن مزایای متعددی دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

کاهش دمای ساختمان: پوشش گیاهی بام سبز با جذب تابش خورشید و ایجاد عایق حرارتی، دمای داخلی ساختمان را در فصول گرم کاهش می‌دهد و نیاز به سیستم‌های سرمایشی را کم می‌کند. ​

صرفه‌جویی در مصرف انرژی: در فصل زمستان، بام سبز مانع از خروج گرما از ساختمان می‌شود که این امر در کاهش مصرف انرژی تأثیر بسزایی دارد. ​

مدیریت آب‌های سطحی: گیاهان و خاک بام سبز آب باران را جذب کرده و از جاری شدن سریع آن به سطح خیابان‌ها جلوگیری می‌کنند که این موضوع به کاهش خطر سیلاب‌های شهری کمک می‌کند. ​

بهبود کیفیت هوا: گیاهان با جذب دی‌اکسید کربن و آزادسازی اکسیژن کیفیت هوای محیط را بهبود می‌بخشند و به کاهش آلودگی هوا کمک می‌کنند. ​

افزایش عمر سقف: پوشش گیاهی از سقف در برابر اشعه‌های فرابنفش خورشید، تغییرات شدید دما و آسیب‌های محیطی محافظت می‌کند که این موضوع می‌تواند عمر مفید عایق‌ها و سازه‌ی سقف را افزایش دهد. ​

ایجاد فضای سبز خصوصی: روف گاردن می‌تواند یک مکان امن، آرام و الهام‌بخش برای استراحت، ورزش، مطالعه یا صرف غذا در فضای باز باشد، به‌ویژه در آپارتمان‌ها و برج‌ها که فضای سبز خصوصی محدود است. ​

انواع روف گاردن

روف گاردن‌ها بر اساس وزن، عمق کاشت و کاربری به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• بام سبز گسترده (Extensive): عمق خاک کم، گیاهان مقاوم، وزن سبک، نگهداری آسان. مناسب ساختمان‌های مسکونی یا فضاهای کم‌دسترسی​
• بام سبز متمرکز (Intensive): عمق خاک بیشتر، امکان کاشت درختچه‌ها و ایجاد مسیرهای پیاده‌روی، وزن بالا، نیاز به سازه مقاوم
• سیستم مدولار (Modular): ترکیبی از دو مورد بالا با استفاده از ماژول‌های پیش‌ساخته که به‌راحتی نصب و جابه‌جا می‌شوند

مراحل طراحی و اجرای روف گاردن

برای اجرای یک روف گاردن اصولی باید مراحل زیر را طی کرد:

• بررسی سازه‌ای سقف: اطمینان از تحمل وزن خاک، گیاهان و تجهیزات مورد استفاده
• ایزولاسیون و زهکشی مناسب: جلوگیری از نفوذ آب به سازه و پوسیدگی آن
• انتخاب گیاهان مناسب اقلیم: گیاهان مقاوم به کم‌آبی، آفتاب یا باد برای دوام بیشتر
• دسترسی و نگهداری: تعبیه راهکارهایی برای دسترسی ایمن و ساده جهت آبیاری و نگهداری ​

نکات کلیدی در طراحی روف گاردن

انتخاب گیاهان مناسب: استفاده از گیاهانی که با شرایط اقلیمی منطقه سازگار هستند و نیاز به نگهداری کمتری دارند

استفاده از مصالح با کیفیت: استفاده از مواد مقاوم در برابر شرایط جوی برای افزایش دوام روف گاردن​

نورپردازی مناسب: ایجاد نورپردازی مناسب برای استفاده از فضای روف گاردن در شب

ایجاد فضاهای متنوع: طراحی بخش‌های مختلف مانند فضای نشیمن، مسیرهای پیاده‌روی، و مناطق بازی برای کودکان

آیا همه ساختمان‌ها قابلیت اجرای بام سبز را دارند؟

خیر. اجرای بام سبز بدون بررسی دقیق می‌تواند خطرات جدی برای سازه، ایمنی ساکنین و حتی عملکرد بام ایجاد کند. در ادامه مهم‌ترین شرایط لازم برای اجرای اصولی و ایمن بام سبز روی هر ساختمان را بررسی می‌کنیم.

۱. وضعیت سازه‌ای ساختمان

یکی از حیاتی‌ترین پیش‌نیازها برای اجرای روف گاردن، تحمل بار مرده و زنده توسط سازه سقف است. وزن یک بام سبز، به‌ویژه از نوع متمرکز، می‌تواند از ۵۰ تا بیش از ۳۰۰ کیلوگرم بر متر مربع باشد.

قبل از هر اقدامی، باید مهندس سازه بررسی کند که سقف تحمل این بار اضافه را دارد یا خیر. در بسیاری از ساختمان‌های قدیمی یا ساخته‌شده بدون در نظر گرفتن بام سبز، اجرای این طرح نیاز به تقویت سازه خواهد داشت.

۲. شیب و زهکشی مناسب سقف

سقف باید شیب کافی برای هدایت آب به سیستم زهکشی داشته باشد. عدم تخلیه صحیح آب منجر به تجمع رطوبت، رشد قارچ، پوسیدگی لایه‌ها و حتی نشت آب به طبقات پایین می‌شود.

طراحی حرفه‌ای سیستم زهکشی و لایه‌بندی بام، بخش جدایی‌ناپذیر از اجرای اصولی روف گاردن است.

۳. سیستم عایق‌بندی و لایه‌های محافظتی

برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل ساختمان باید از عایق‌کاری رطوبتی و حرارتی چندلایه استفاده شود. این لایه‌ها شامل:

• ممبران ضدآب (Waterproof Membrane)
• لایه محافظ ریشه (Root Barrier)
• لایه زهکشی (Drainage Layer)
• فیلتر و خاک مناسب (Growing Medium)

عدم رعایت استانداردهای عایق‌بندی، یکی از رایج‌ترین دلایل شکست پروژه‌های روف گاردن است.

۴. اقلیم و شرایط آب‌وهوایی منطقه

نوع گیاهان، نوع خاک و حتی طراحی روف گاردن باید با توجه به اقلیم منطقه انتخاب شود. مثلاً در مناطق خشک مثل یزد استفاده از گیاهان مقاوم به کم‌آبی ضروری است. در شهرهای شمالی زهکشی قوی‌تر برای بارندگی شدید موردنیاز است.

مشاوره با متخصص گیاه‌شناسی شهری یا طراح فضای سبز در انتخاب پوشش گیاهی بسیار مؤثر خواهد بود.

۵. دسترسی به پشت‌بام و نکات ایمنی

یکی از الزامات اجرایی، دسترسی آسان، ایمن و استاندارد به بام است. این مورد برای نگهداری، آبیاری، نظافت یا استفاده روزمره از روف گاردن بسیار مهم است.

همچنین نصب نرده‌های ایمنی، نورپردازی، سیستم هشدار یا دوربین در صورت استفاده عمومی از بام الزامی خواهد بود.

۶. مجوزها و مقررات شهری

در برخی شهرها اجرای بام سبز نیاز به مجوز از شهرداری یا سازمان نظام مهندسی دارد. این موضوع به دلایلی مانند ایمنی سازه، حقوق همسایگان یا تغییر در کاربری بام برمی‌گردد.

پیشنهاد می‌شود قبل از آغاز اجرا، مشورت با شهرداری و بررسی ضوابط محلی انجام شود.

۷. نوع کاربری ساختمان و هدف از بام سبز

هدف شما از اجرای بام سبز چیست؟ فضای تفریحی، فضای کشت و برداشت، بهبود انرژی، یا زیباسازی؟

بر اساس پاسخ این سوال، نوع طراحی، انتخاب گیاه، سیستم آبیاری و نگهداری متفاوت خواهد بود.

مثلاً برای کاربری کشت، باید به خاک عمیق‌تر و گیاهان پربار توجه کرد اما برای کاربری تزئینی، می‌توان از چمن و گیاهان مقاوم استفاده کرد.

نتیجه‌گیری

روف گاردن یا بام سبز، با وجود مزایای بسیار نیاز به بررسی دقیق فنی و اجرایی دارد. نه تنها همه ساختمان‌ها برای این کار مناسب نیستند بلکه بدون طراحی درست می‌تواند آسیب‌زا نیز باشد. بررسی سازه، طراحی زهکشی، انتخاب گیاه مناسب، عایق‌کاری و دریافت مجوز از جمله موارد کلیدی هستند که موفقیت پروژه بام سبز را تضمین می‌کنند.

اگر به دنبال اجرای حرفه‌ای بام سبز هستید مجموعه ایوان سبز با تیمی متخصص در حوزه طراحی و اجرای بام سبز، دیوار سبز و فضای سبز عمودی آماده ارائه مشاوره، طراحی اختصاصی و اجرای کامل پروژه‌های روف گاردن برای ساختمان‌های مسکونی، تجاری و ویلایی است.

ما با بررسی دقیق سازه، شرایط اقلیمی و نیاز کارفرما، بهترین راه‌حل را برای اجرای یک بام سبز ایمن، زیبا و ماندگار پیشنهاد می‌دهیم.

تماس با ما

شما می توانید جهت دریافت خدمات و یا راهنمایی بیشتر با شماره تلفن های زیر تماس بگیرید.

 تلفن:

۰۲۱ – ۲۲۷۹۵۳۴۰

۰۹۱۲ – ۲۸۳۵۵۶۲

آدرس: خیابان میرداماد، خیابان شاه نظری، خیابان دوم، پلاک ۳۴، واحد دوم جنوبی

منبع: https://interior-designer.ir/